ارسال شده توسط:ناهید علی پور بخش: اطلاعات عمومی  گروه:گوناگون

خانه‌های تاریخی تبریز (2)

* خانه بهنام

 

خانه بهنام یکی از ساختمانهای تاریخی شهر تبریز است

 
خانه بهنام یکی از ساختمانهای تاریخی شهر تبریز است که در اواخر دوران زندیان و اوایل دوران قاجار، به عنوان یک خانه مسکونی ساخته شده است.در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، این خانه نوسازی و با نقاشیهایی تزیین شد.این خانه شامل یک ساختمان اصلی، بعنوان ساختمان قشلاقی و یک ساختمان کوچک بعنوان ساختمان ییلاقی است. مانند بسیاری از خانه‌های قدیمی ایرانی، این خانه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی است. در بازسازی اخیر این خانه، تاکنون چند نگارگری ایرانی فرسکو کشف گردیده است که هم اکنون در حال تعمیر شدن توسط متخصصان است. خانه بهنام بخشی از مدرسه معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز است.

* خانه ثقه‌الاسلام

 

خانه ثقه الاسلام تبریزی در خیابان چایکنار و مابین پل قاری و مسجد صاحب الامر واقع شده است

 

خانه ثقه الاسلام تبریزی در خیابان چایکنار و مابین پل قاری و مسجد صاحب الامر واقع شده است این ساختمان آجری جزو بناهای آجری نادری است که در سه طبقه ساخته شده است . ثقه الاسلام از مبارزان دوره مشروطه بود که در صبح عاشورای 1330 فمری توسط اشغالگران روس به دار آویخته شد.


* خانه صرافلار

 

خانه صرافلار تبریز واقع در خیابان شمس تبریزی، متعلق به دوره قاجار و اوایل پهلوی است

 
خانه صرافلار تبریز واقع در خیابان شمس تبریزی، متعلق به دوره قاجار و اوایل پهلوی است. این خانه توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و مرمت شده و از سال 1374 به عنوان نمایشگاه و خانه سفال مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

* خانه علی مسیو

 

خانه علی مسیو اتاق فکر و اندیشه اعضای مشروطه بوده است

  

کربلایی علی مسیو، فرزند حاج محمد باقر تبریزی از انقلابیون برجسته است که در محله نوبر تبریز زندگی می‌کرد. وی یکی از بنیانگذاران دسته مجاهدین تبریز است. خانه علی مسیو که به مرکز غیبی مشروطه معروف بوده است اتاق فکر و اندیشه اعضای مشروطه بوده است. موقعیت این بنا در خیابان ارتش جنوبی کوچه صدر بن بست ختایی‌ها می‌باشد.


* خانه ختایی تبریز (خانه هنرمندان تبریز)

 

 خانه ختایی مربوط به اوائل دوره صفوی -اواخر دوره قاجار است

  

ختائیان خانواده بازرگان و ثروتمندی بودند که در نزدیکی باغ شمال در خانه‌ها و باغ‌های بزرگ تو در تو در کوچه صدر منزل داشتند. آن‌ها با محافظه‌کاری و درایت توانستند در تمام سال‌های جنگ و انقلاب آذربایجان، خود را در امان نگه دارند تا این که روس‌ها در روز اول محرم سال 1330 علی‌رغم آتش‌بس اعلام شده، به این خانه حمله برده و افرادی را که از ترس در زیرزمین خانه مخفی شده و قرآن به سر گرفته بودند را کشتند و خانه را غارت کردند..

 

این خانه توسط شهرداری خریداری شده و در 11 آبان 1389 با حضور شهردار تبریز و اعضای شورای شهر و اهالی فرهنگ و هنر به نام «خانه هنرمندان تبریز»، افتتاح و به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز واگذار شده است.

 

خانه ختایی مربوط به اوائل دوره صفوی -اواخر دوره قاجار است و در تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه صدر، بن بست ختایی‌ها واقع شده است.

* خانه لاله‌ای

 

خانه لاله‌ای مربوط به اوایل دوره پهلوی است

   

خانه لاله‌ای مربوط به اوایل دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان تربیت جنوبی، کوچه صدری واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۹۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا در دو طبقه با عرضه 900 متر مربع و اعیانی 600 مترمربع احداث گردیده است و مربوط به دوره پهلوی اولمی باشد. قسمت اصلی بنا در سمت شمال قرار گرفته و دارای دو ورودی از طرف غرب و جنوب غربی است و بدنه شرقی و غربی حیاط آن، که درای حوض و باغچه است. طاق نماهای آجری دارد.

 

ورودی به طبقه همکف، از طریق دو راهرو صورت می گیرد که درای یک اتاق مرکزی و دو اتاق جانبی است. در قسمت شمال آن نیز حیاط خلوت کوچکی ایجاد شده که نور فضاهای داخلی را تأمین می نماید. ارتباط به طبقه اولف از طریق راه پله کلاه فرنگی است. در مرکز طبقه اول نیز، تالاری بزرگ به همراه اتاق های جانبی دیگر قرار گرفته است. نمای ساختمان دارای قاب بندی های آجری پرکار است و دو ایوان با ستون و سرستون های گچبری شده جلوه خاصی به آن بخشیده است. این خانه، متعلق به مرحوم یحیی ذکاء از پژوهشگران معاصر بوده که تا کنون به"دفتر پژوهش های تاریخی یحیی ذکاء" تبدیل گردیده است.

* خانه قاسم اهری

 

خانه دکتر قاسم اهری، از قدیمی ترین خانه های موجود در اهر می باشد

 
خانه دکتر قاسم اهری واقع در خیابان حزب ا… از قدیمی ترین خانه های موجود در اهر می باشد. این بنا دارای سرسرا و اتاقهای متعدد است.زیباترین قسمت بنا نورگیرها و تزئینات داخل آن است.و در سالهای اخیر قسمت هایی از بنا آسیب دیده است که بوسیله سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان در دست مرمت و استحکام بخشی است و پس از اتمام برای ایجاد و راه اندازی موزه ارسباران اختصاص خواهد یافت.در سال 84 پارکی به نام پارک دکتر قاسم اهری در مقابل این بنا توسط شهرداری احداث گردیده و مورد بهره برداری است .

 

بنا خود در دوره قاجاریه ساخته شده اما پوسته نمای کنونی مربوط به دوره رضاخان می باشد و علاوه بر خود این بنا باغ پیرامون آن نیز با داشتن درختان قدیمی و تنومند دارای ارزش خاصی است.به علت اینکه دکتر قاسم اهری از رجال سیاسی دوره رضاخان بوده است. این خانه در دوره های گذشته شاهد حضور رضاخان، محمد رضا پهلوی و دکتر اقبال نخست وزیر دولت وقت بوده است.

* خانه سیف العلما  

 

خانه سیف العلما  در محله گزاوشت که از محلات قدیمی شهر بناب است، قزرار دارد

 

خانه سیف العلما   در محله گزاوشت که از محلات قدیمی شهر بناب است و در خیابان شهید بهشتی (خیابان دریا ) قرار دارد. این بنا مربوط به اوایل دوره قاجاریه است که به منزل سیف العلماء شهرت دارد که متعلق به شیخ علی قاضی می‌باشد.


* خانه امیر ارشد ورزقان   

 

  خانه امیر ارشد ورزقان به وسعت یکهزار و 100 متر بنا شده است

 
 خانه تاریخی امیر ارشد ورزقان در دو طبقه قاجاری به وسعت یکهزار و 100 متر مربع با بدنه سنگی، سقف طبقه همکف آجری و با طاق‌های آهنگ متقاطع بنا شده است. بنای این ساختمان سنگی به «داش عمارت» مشهور است و به کاخ امیر ارشد قراجه داغی از بناهای زیبا و منحصر به فرد شهرستان ورزقان مربوط می‌شود.

این بنا در روستای «آبخواره»، به فاصله 12 کیلومتری غرب ورزقان قرار گرفته و با بهره‌گیری از شیوه معماری تاریخی منطقه و سبک ویژه ابنیه قاجاری طراحی و ساخته شده است. خانه امیر ارشد ورزقان در آذر ماه 1378 با شماره 2522 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

در ادامه این گزارش به معرفی چند عمارت تاریخی و زیبای موجود در شهر تبریز می‌پردازیم، که به نوعی از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و  تاریخی این شهر به حساب می‌آید.

* عمارت شهرداری تبریز  

 

 عمارت شهرداری تبریز در سال 1314 شمسی در محل گورستان متروک و مخروبه کوی نوبر، بنا شده است

     
عمارت شهرداری تبریز در سال 1314 شمسی در محل گورستان متروک و مخروبه کوی نوبر با نظارت مهندسان آلمانی در زمان ریاست شهرداری حاج ارفع الملک جلیلی بنا شده است.

این ساختمان دارای یک برج ساعت چهار صفحه‌ای است، که با طنین موزون زنگ‌هایش هر 15 دقیقه یک بار، گذشت زمان را به گوش مردم تبریز می‌رساند. نمای خارجی تالار شهرداری تبریز از سنگ تراشیده بوده و نقشه ساختمان آن با نمونه ساختمان‌های کشور آلمان قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد. این بنا در وسط شهر تبریز و در میدانی موسوم به میدان ساعت واقع شده و در حال حاضر تبدیل به موزه ای به نام موزه شهر و شهرداری شده است.

* عمارت ائل‌گلی تبریز 

 

ائل‌گلی از گردشگاه‌های زیبای تبریز است


ائل‌گلی از گردشگاه‌های زیبای تبریز است، استخری بزرگ به شکل مربع به مساحت 54 هزار و 675 متر مربع است و در جنوب آن تپه‌ای وجود دارد که آنرا از بالا تا پایین، همسطح استخر، پله بندی کرده و نهر آبی از آن به سمت پایین روان است. در مرکز استخر، عمارتی به شیوه سنتی در دو طبقه ساخته شده و اطراف استخر به صورت پارک بسیار زیبا و فرح بخشی درآمده که یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری آذربایجان‌شرقی به شمار می‌رود.

بنای نخستین عمارت ائل‌گلی، را به دوره آققویونلوها نسبت می‌دهند، که یک بار در زمان صفوی و بار دیگر در زمان قاجار، توسط «قهرمان میرزا» پسر «عباس میرزا نایب السلطنه»، در ایام حکمرانی بر آذربایجان، بازسازی شده است.

خانه‌های تاریخی آذربایجان آیینه‌هایی که باید پاک ‌شوند، نه خراب
نکته در خور تامل دیگر اینکه، با توجه به مستندات موجود و اظهارات کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری، به خاطر وجود نزدیک 800 خانه قدیمی و تاریخی در محدوده بافت قدیمی و فرسوده شهر تبریز، اکثر این خانه‌ها در حال حاضر در معرض تخریب جدی است، به‌طوریکه بارها شده، اصحاب رسانه، دوست داران و علاقه‌مندان به آثار تاریخی و قدیمی با ارائه گزارش، تحلیل و خبر در مورد خرابی این آثار تاریخی و با ارزشمند کشورمان هشدار داده‌اند، اما متاسفانه در این میان دستگاه‌های ذیربط و مسئولان امر آنطور که باید و شاید نگران این موضوع نیستند، به طوریکه این روزها این بنای تاریخی هر روز بهتر از دیروز، از یاد و خاطره‌ها از بین می‌رود.

با این وجود؛ اکثر خانه‌های تاریخی و قدیمی کشورمان ایران عزیز، از دو قسمت اندرونی و بیرونی از بخش‌های چون در ورودی، هشتی، دالان، ایوان‌ها، سکو، سردر ورودی، حیاط و اتاق‌های اطراف آن، حوض، آشپزخانه، سرویس‌ها، برای ساخت خانه، گودال باغچه، بام، سرابستان، زمستان‌نشین، تابستان‌نشین، بهار خواب، اتاق کرسی، پایاب، شوادان، شبستان، شناشیل، آب سرا، اتاق بادگیر و ... تشکیل شده است.

یک میراث و چند فریاد
از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این خانه‌های تاریخی و قدیمی در کشورمان، وسعت و مساحت زیاد این خانه‌ها، که با توجه به سبک زندگی، فرهنگ و آیین بومی و محلی، و به ویژه اقلیم و آب و هوای آن مناطق ساخته شده‌اند.

در هر حال، به عقیده کارشناسان و متخصصان میراث فرهنگی و به خصوص معماری و شهری؛ رنگ‌های به کار رفته در تزیینات ساختمان‌ها متأثر از ویژگی‌های اقلیم گرم و خشک بوده‌اند. مصالح ساختمان‌ها، علاوه بر توانایی‌های سازه‌ای و توجه به مسائل اقتصادی و تأمین مصالح از نقاط نزدیک، بهترین شکل بهره‌برداری از انرژی محیط را نشان می‌دهند.

به باور آنها، حکایت خانه‌های تاریخی در ایران که بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی کشور را تشکیل می‌دهند، که مصداق یک صفحه شیشه‌ای است، که تخریب یا واگذاری آنها به اشخاص حقیقی و حقوقی بدون صلاحیت نگهداری از این آثار ارزشمند تاریخی، فاجعه از میان رفتن شناسنامه فرهنگی و هویت تاریخی را تشدید می‌کند.

راز خانه‌های تاریخی شهر تبریز
به هر حال آنچه در گزارش پایانی این موضوع مهم به نظر می‌رسد، اینکه شهر تبریز با این همه ظرفیت‌ها و پتانسیلی که از آن نام برده می‌شود، یا استحقاق شهر نمونه گردشگری جهان اسلام، زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران را دارد و یا نه؟!

شکی نیست به یقین با عزم، کمک و همکاری دستگاه‌های مسئول، مدیران و دست‌اندرکاران و نیز با همت و تلاش خود شهروندان تبریزی؛ تحقق آرمان «تبریز شهری جهانی و برای همیشه به عنوان زیباترین و توسعه یافته‌ترین شهرهای جهان اسلام» ملقب شود و به نظر می‌رسد، دور از دسترس هم نباشد و در بین شهرهای ایران شهر تبریز، به عنوان اولین شهر جهانی توسعه یافته و زیبا لقب بگیرد.

چرا که ملت و مسئولان این منطقه و به ویژه تبریزی‌ها در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورمان نشان دادند، که همیشه و در همه حال پیشگام و در خط مقدم سایر کلانشهرهای ایران بوده و هستند، که نمود بارز این امر به خاطر همت و تلاش مردمان این خطه، شهر تبریز، به عنوان «شهر اولین‌ها»، مطرح است.

 




آراء

نظرات

شما هم می توانید در مورد این موضوع نظر دهید.

کاربر گرامی چنانچه تمایل دارید، نقد یا نظر شما به نام خودتان در سایت ثبت شود، لطفاً وارد سایت شوید.

     
نام:  
  ایمیل:  
  نظر :