معمار: دفتر معماری شار (احمد قدسی‌منش)
موقعیت: شیراز، ایران
سال: 1395
مساحت: 100 مترمربع
بعد از مدت‌ها جست‌وجو برای پیداکردن مکان مناسب جهت جابه‌جایی دفتر، واحدی با متراژ مفید 100 مترمربع، از آپارتمانی هشت‌واحدی با کاربری مسکونی و سن ساخت حدود 25 سال که تمامی واحدهای آن به دفترکار تغییرکاربری پیدا کرده و مراحل اداری آن نیز در دست اقدام بود، به ما پیشنهاد شد. موقعیت شهری بسیار مناسب و همچنین اجازه مالک برای ایجاد هرگونه دخل و تصرف در بنا، از نقاط قوت واحد پیشنهادی بود که سرانجام با آن موافقت کردیم.

در بررسی‌های اولیه برای ایجاد تغییرات موردنظر، با نقاط ضعف زیر مواجه شدیم: نسبت زیاد طول واحد به عرض آن، عدم هماهنگی معماری داخلی با چیدمان یک دفتر معماری، عدم نورگیری مناسب هر دو اتاق، عدم هماهنگی تاسیسات در صورت ایجاد تغییرات زیاد، بلااستفاده‌بودن حمام، و فرسودگی بیش از حد داخل واحد. در مرحله بعد، فضاهای مورد نیاز ما بود که لیست شد: آتلیه معماری با توانایی کارکردن حداقل 3 نفر، فضایی برای سرپرست آتلیه معماری، مکانی برای حسابداری و امور مالی که سرپرستان کارگاه‌ها نیز بتوانند از آن استفاده کنند، اتاق جلسات، و فضایی دل‌نشین برای اوقات استراحت.

با تحلیل‌های انجام‌شده، ایده اصلی بازسازی مبنی بر بازگشایی محیط و ایجاد فضایی سیال با حفظ استقلال فعالیت‌های مختلف، آوردن نور کافی به داخل ساختمان، به‌وجودآوردن فضایی دل‌نشین و متفاوت از فضاهای خشک و مرسوم اداری، و در عین حال، توانایی انجام آن در حداقل زمان و با کمترین بودجه برای واحدی اجاره‌ای شکل گرفت.

در اولین بازدیدها متوجه شدیم که ساکن طبقه زیرین، نورگیر مشترک پشت ساختمان را با پوشاندن سقف به انبار تبدیل کرده است و استفاده‌ای از نور آن ندارد. نورگیر نیز رو به باغ بسیار بزرگی از باغات قصردشت شیراز بود که هیچ‌گونه مجوز ساخت‌وسازی، نه در حال و نه در آینده، به آن تعلق نخواهد گرفت. پس در گام نخست، با برداشتن دیوارهای نورگیر و ایجاد یک سقف شیشه‌ای، فضای حدودا شش‌متری نورگیر به مساحت مفید واحد اضافه شد، محوطه راهرومانند ورودی اتاق‌ها باز شد، نور بسیار خوبی وارد ساختمان شد و دید جذابی از داخل واحد به باغ ایجاد شد.

در مرحله بعدی، کلیه دیوارهای اتاق‌ها و حمام نیز تخریب شد تا با وجود بازشدن نورگیر و تامین نور بسیار مناسب، امکان طراحی فضاهای مورد نیاز به نحو مطلوب‌تری وجود داشته باشد. این فضاهای به‌وجودآمده به آتلیه معماری و اتاق جلسات تخصیص داده شد تا با توجه به نیازمندی این‌گونه فعالیت‌ها به آرامش بیشتر، در حداکثر فاصله نسبت به درب ورودی قرار بگیرند. لازم به ذکر است که با توجه به اینکه ساختمان با اسکلت فلزی ساخته شده بود، مشکل سازه‌ای با برداشتن دیوارها نداشتیم. سالن اصلی نیز به دو قسمت تقسیم شد: فضایی برای حسابدار، با میزی بسیار بزرگ در بدو ورود که در مواقع لزوم، سرپرست کارگاه‌ها نیز بتوانند از آن استفاده کنند و فضایی مبلمان‌شده برای انتظار و نشیمن.

در طراحی و چیدمان فضاها سعی شد که در حد امکان، کمترین دیوار و جداکننده‌ بین فعالیت‌های مختلف وجود داشته باشد تا برخلاف نقشه قبلی، فضاهایی سیال به وجود آید که امکان استفاده از نور طبیعی و منظره باغ روبرو برای همه وجود داشته باشد. همچنین در راستای احترام به نمای رو به خیابان آپارتمان و به‌هم‌نریختن ریتم موجود، کلیه پنجره‌ها به همان حالت سابق نگهداری شد که البته مشکلی هم در روند طراحی به وجود نیاورد.

با وجود عجله بسیار زیاد برای جابه‌جایی، کلیه موارد فوق با اجرا هم‌زمان شد تا سرعت کار بالاتر رود. همچنین در طول روند اجرا، هم به علت فرسوده‌بودن بیش از حد تاسیسات مکانیکی و هم به علت جابه‌جایی زیاد در چیدمان فضاها، کل سیستم تاسیسات مکانیکی (لوله‌کشی آب مصرفی، کانال کولر آبی، رادیاتورها) تغییر کرد. تاسیسات برقی نیز تغییر یافت و هوشمند شد. در نهایت، با پی‌گیری مستمر و شبانه‌روزی تیم طراحی و اجرایی دفتر، تمامی این مراحل، از تحویل‌گرفتن واحد از مالک تا استقرار کامل دفتر و شروع کار، 65 روز زمان برد که تجربه بسیار قابل توجهی بود.

منابع: shaaroffice
iranian-architect

arel