خانه تاریخی داروغه، مربوط به دوره قاجار و در خیابان نواب صفوی مشهد است. این خانه توسط معماران روس در اواخر دوره قاجار و برای داروغه مشهد ساخته شده بود. خانه تاریخی داروغه به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا منزل شخصی بوده و مراسم پذیرایی رسمی در آن انجام می‌گرفت. بر اساس شواهد موجود تا حدود سه دهه گذشته، این بنای تاریخی کاربرد مسکونی داشته است، اما سال ۱۳۶۶ این خانه توسط ورثه به نمایندگان یکی از هیئت‌های مذهبی روستای شهیدیه شهرستان میبد یزد فروخته شد و از آن پس تا سال ۱۳۹۱ از این بنا به عنوان محل تجمع و اسکان هیئت‌های مذهبی استفاده می‌شد. خانه داروغه در سال ۱۳۹۱ توسط شهرداری مشهد مورد تملک قرار گرفته است. بنای خانه داروغه زیر نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی با هزینه شهرداری با هدف نشان دادن فضاهای ایرانی ـ اسلامی و تاریخی به مردم مرمت شده است.

این بنا در معماری بسیار بی‌نظیر عمل کرده به نوعی که در دو طرف حیاط بخش‌های زمستان‌نشین و تابستان‌نشین مورد احداث قرار گرفته است.در بخش زمستان‌نشین تمامی وسایل گرماساز، مطبخ و… در طبقه زیرین قرار گرفته است تا به نوعی دمای خانه را مناسب بسازد همچنین وجود بخاری دیواری و پنجره‌های دو جداره از عجایب این معماری محسوب می‌شود که در آن زمان مورد استفاده قرار می گرفته است.

در بخش تابستان‌نشین بنای خانه داروغه وجود اتاق‌های بادگیر و حوض آب جاری سنتی و سبک معماری کاملا مهندسی به نوعی این سبک را به رخ آیندگان کشیده است که با استفاده از انرژی‌هایی نظیر آب، باد، آفتاب و… چگونه می‌توان یک بنای بزرگ را بدون هیچ هزینه ای اداره کرد.

مساحت عرصه در این بنا ۷۰۰ متر مربع و سطح زیربنا در طبقه همکف ۳۴۰ متر مربع است.

منبع:archreport.ir