رباط شرف ( موزه آجرکاری ایران)

کاروانسرای رباط شرف بنایی اعجاب انگیز در شمال شرقی ایران زمین و یادگاریست از عصر سلجوقی... رباط شرف یکی از مهمترین اقامتگاه های بین راهی جاده ابریشم بوده و حد فاصل راه قدیم مرو باستان به نیشابور واقع شده است. قرار گرفتن چنین بنای با عظمت و زیبا در میان دشتی هموار و خالی از سکونت گاه های بشری، حس آرامشی عجیب به انسان می دهد.

این کاروانسرا در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس واقع است. طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای فعلی شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی است که مدتی حکومت مرو را و سرانجام صدارت سلطان سنجررابرعهده داشت.

 رعایت دقیق و همه جانبه تناسبات و اصول معماری ایرانی در طراحی و ساخت و به کارگیری طرح‌های آجرچینی متنوع و بدیع در نمای ایوان‌ها و طاق‌ها و طاقچه‌ها و گنبدها عناصری هستند که این کاروانسرای شاهی را شبیه به یک عمارت قصرگونه قلمداد می‌کنند. گچبری‌های رباط شرف از جالب‌ترین نمونه‌های این هنر در سده ششم هجری است تا جایی که کتیبه‌های حاشیه محراب‌های دو نمازخانه کاروانسرا، با بهترین کتیبه‌های محراب‌های مساجد ایران، از لحاظ زیبایی و طرح برابری می‌کنند و تقریباً تمام آجرچینی‌‌هایی که در نمای دیوارها، گنبدها و طاق‌های آن ایجاد شده طرح‌دار می‌باشند.

در سردر ورودی بنا نوشته اند: رباط شرف از کاروانسراهای شاهی یا کاخ رباط های جاده ابریشم است و در متون تاریخی، منزل رباط شرف را آبگیره و آبگینه نامیده اند.

رباط شرف یکی از بناهای سبک رازی است و از ویژگی های این سبک استفاده از آجرکاری وگچبری تزئینی در سطحی وسیع است و چون که در ساخت این بنا از طرح های متفاوت آجرچینی ساختمانی، آجرچینی تزئینی، فرم های آجری و کتیبه های خطی آجری، گچبری های تزئینی و کتیبه های گچی استفاده شده، آن را موزه آجرکاری ایران نامیده اند.

مسیر دسترسی به رباط شرف: باید از مشهد به سمت شرق و مرز ترکمنستان راهی شوید. در جاده سرخس به شهر مزدآوند یا به قولی مزدوران می رسید.  ۲۵ کیلومتر بعد از مزدآوند به سمت سرخس، به روستای شورلق در کنار جاده می رسید که محل جدا شدن شما از جاده اصلی است. از اینجا تا کاروانسرا (رباط شرف) ۶ کیلومتر راه آسفالته و مناسب پیش رو دارید. محل و مسیر دسترسی به رباط شرف با تابلوهای راهنمای مناسب، مشخص شده است.

موزه آبگینه و سفال

در ميانه خيابان سي تير ، چند قدم مانده به خيابان جمهوري خانه اي قاجاري هست که در ميان ازدحام هميشگي خيابان هاي مرکزي تهران از گردشگران ايراني و خارجي پر و خالي مي شود.تکه اي از تاريخ در ميانه يک باغ قاجاري ، عمارتي با معماري منحصر به فرد،ارسي هاي چوبي و باغچه اي با صفا که ۳۰ سال محل سکونت و دفتر کار احمد قوام،نخست وزير اصلاح طلب ايران بوده و امروز نمايشگاهي است که تاريخ سفال و شيشه در ايران را روايت مي کند.

قوام السلطنه، اواخر دوران قاجار و زماني که نخست وزير احمد شاه بود، دستور داد در يکي از بهترين نقاط تهران براي او خانه اي بسازند که امروز يکي از شاخص ترين خانه هاي تاريخي تهران و معماري آن زبانزد خاص و عام است و هيچ گردشگري نيست که قصد تهران گردي داشته باشد اما نام خانه قوام السلطنه را از قلم بياندازد. طراحي اين موزه به مهندسان ايراني و طراحي ويترين ها و معماري داخلي آن به هانس هولاين ، معمار برجسته اتريشي سپرده شد.هولاين از قديمي ترين معماران سبک پست مدرن ، در طراحي موزه آبگينه از آثار برجسته تاريخي ايران مانند کاخ تچر ،ستون هاي تخت جمشيد ، قوس هاي صفوي و کعبه زرتشت الهام گرفته و با اينکه ويترين ها و فضاي کلي موزه به صورت مدرن طراحي شده اند اما اين طراحي مدرن به فضاي کلي ساختمان که بنايي سنتي است آسيب نزده و در هماهنگي کامل با آن قرار دارد.

موزه آبگینه، موزه ی تخصصی سفال و شیشه است.قدیمی‌ترین شیشه‌ها، لوله‌های شیشه‌ای به نام سیلندر شیشه است که از معبد چغازنبیل کشف شده است و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد است. شیشه‌ها و سفال‌های طبقه اول نیز مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ است که قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز از دوران اشکانی، هزاره اول به دست آمده است.

گفتني است براي بازديد از موزه آبگينه و سفالينه مي توانيد به خيابان امام خميني، خيابان سي تير مراجعه کنید.

کلیسای ساگرادا فامیلیا

یکی از مشهورترین دیدنی های شهر بارسلون بی شک کلیسای معروف ساگرادا فامیلیا یا خانوادهٔ مقدس است. این کلیسا بی‌شک بزرگ‌ترین اثر آنتونیو گائودی معمار معروف اسپانیای است. او کار بر روی این بنا را در سال ۱۸۸۴میلادی آغاز کرد و تا زمان مرگش در ۱۹۲۶ دست از آن برنداشت.

ساخت نمای مصائب (Passion Façade) در سال ۱۹۵۲ میلادی تحت نظارت سه تن از هم‌دوره‌ای‌های گائودی آغاز شد. نمای تولد مسیح (Nativity Façade) با چهار برج سر به فلک کشیده‌اش چشم‌گیرترین قست بناست، بیشتر سطح آن با مجسمه‌های بسیاری که تولد و زندگی مسیح را به تصویر می‌کشند پوشیده شده است، و یکی از شناخته‌شده‌ترین مناظر بارسلونا در سراسر جهان به شمار می‌آید.

این کلیسا سمبل بین المللی بارسلون است و در شب با نور پردازی خیره کننده اش بسیار زیبا و عظیم است.ارتفاع برج‌های ساگرادا فامیلیا ۱۰۰ متر است و به رغم ساخت ساختمان‌های بلند در این سال‌ها، در افق شهر کاملاً مشخص است. طبق برنامه ساخت و تكميل اين كليسا تا سال ۲۰۲۶ طول خواهد كشيد!!

در ورودی کلیسا که «در امید» (Puerta de la Esperanza) نام گرفته در سمت چپ نمای تولد مسیح قرار دارد و با تصاویری از خانوادهٔ مقدس تزئین شده است و سنگی از کوه مونت‌سرات در بالای آن جا گرفته است. «در نیکوکاری» (Puerta de la Caridad) در وسط نما قرار گرفته و با تصاویر گیاهان که نمادی از سرود عشق به خالق است و همچنین با صحنه‌هایی از زندگی مریم مقدس و درخت اجدادی مسیح تزئین شده است.

مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی

خانقاه شيخ صفي الدين اردييلي و مجموعه آثار پيرامون آن در استان اردبيل در فهرست ميراث جهاني يونسكو ثبت گردیده است.

شیخ صفی الدین اردبیلی از اجداد خاندان سلسله ایرانی و شیعه مذهب صفوی بود که درسال 650 هجری قمری متولد شده است. شیخ صفی در سال 735 هجری قمری، فوت شده و آرامگاهش در نزدیکی خانقاه و محل سکونت وی است.بناهای این مجموعه، از زیباترین آثار تاریخی ایران در عصر صفوی بوده و یکی از آثار باستانی مهم کشور به شمار می رود.

مجموعه نفیس بقعه شیخ صفی الدین به نام عارف نامدار شیخ صفی الدین اردبیل جد سلاطین صفویه، در سال ۷۳۵ ه. ق. به دست فرزند وی صدرالدین موسی بنا شد. پس از شروع حکومت صفویه، به سبب ارادت شاهان صفوی به جد خود، واحدهای مختلفی به این مجموعه اضافه شد. بویژه در عهد شاه عباس اول و از آنجا که وی ارادت فراوانی به شیخ صفی الدین داشت و بسیار به زیارت مقبره وی می‌رفت، برای تکمیل و تزیین این اثر، کارهای فراوانی صورت گرفت. در عصر صفوی، بقعه شیخ با حضور استادان بزرگ عهد صفوی چنان به زیور آراسته شد که همچنان پس از گذشت چندین قرن به عنوان یکی از مفاخر تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌آید. یکی از موارد منحصر به فرد این مجموعه این است که این بقعه حاوی ده‌ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته‌های هنری است که از آن جمله می‌توان به عالی‌ترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس و گچ‌بری کتیبه‌های زیبا و نفیس و خط خطاطان بزرگ دوره صفوی (میر عماد، میر قوام الدین، محمد اسماعیل و...) منبتهای ارزنده، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و تنگ بری و غیره اشاره کرد. این اثر از ساختار معماری فخیمی برخوردار است که گرد هم آمدن فضایل هنری نامبرده، آن را در مجموعه‌های تاریخی ایران شاخص و متمایز نموده‌است.

مجموعه بقعه شیخ صفی دارای 8 بخش اصلی شامل مسجد جنت سرا، قندیل خانه، حرم خانه، چینی خانه، چله‌خانه، شربت خانه، گنبد الله الله و شهید‌گاه است.

علاوه بر مقبره شیخ صفی و مرقد شاه اسماعیل اول، آرامگاه‌های دیگری از شاهزادگان صفوی و سرداران قزل‌باش از جمله شهیدان جنگ چالدارن و شروان در این بقعه و محل شهیدگاه قرار دارند.  این هم عکسی قدیمی از مجموعه:

قلعه فلک الافلاک

این قلعه زیبا و دیدنی با 5300 متر مربع مساحت بر فراز تپه ای در مرکز شهر خرم آباد، با چشم اندازی فوق العاده زیبا قرار گرفته است. حریم این تپه باستانی، از شرق و جنوب غربی به رودخانه  خرم آبادو از غرب به خیابان و محله دوازده برجی و از سمت شمال به خیابان فلک الافلاک محدود می شود. نام قدیم آن که به دوران ساسانیان بر می گردد، دژ شاپور خواست بوده و دارای 8 برج مدور و دیوارهای بلند و مستحکم است.  آب قلعه به وسیله یک حلقه چاه با عمق 40 متر تامین می شده که در حال حاضر نیز قابل بهره برداری است.

این قلعه با اشراف کامل بر اطراف، محل امن و سنگری محکم برای حکام در مقابله با مخالفان بوده و در برخی موارد نیز به عنوان مرکز حکومت منطقه ای و حتی کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته است. قبل از انقلاب اسلامی از قلعه به عنوان زندان استفاده می شده است. مصالح بنای فعلی مرکب از خشت، آجر، سنگ و ملات است. پیدایش شهر خرم آباد از این قلعه بوده و به تدریج در اطراف آن توسعه یافته است. چشمه ای با آب زلال و خنک به نام گلستان در تمام سال از زیر قلعه جاری است که با استخر و پارک موجود، زیبایی خاصی به حاشیه قلعه داده است. 

این بنا علاوه بر ویژگیهای معماری پر صلابت، گنجینه ای منحصر به فرد نیز دارد. این گنجینه دارای بخش های باستان شناسی و مردم شناسی است و ابزارهای سنگی عهد حجر، سفالینه های پیش از تاریخ، مهرهای متنوع سنگی، اشیای بی نظیر و مقدس مفرغی، ظروف و اشیای مربوط به دوران اسلامی و نمونه هایی از سنگ مزارهای منقوش لرستان را در دل خود جای داده است. در فضای داخلی این قلعه، به غیر از مجموعه موزه، کتابخانه تخصصی، آزمایشگاه تحقیقاتی مرمت آثار تاریخ و چایخانه نیز دایر شده و در حال بهره برداری است. این اثر بزرگ فرهنگی، به شماره 883 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این بنا علاوه بر ویژگیهای معماری پر صلابت، گنجینه ای منحصر به فرد نیز دارد. این گنجینه دارای بخش های باستان شناسی و مردم شناسی است و ابزارهای سنگی عهد حجر، سفالینه های پیش از تاریخ، مهرهای متنوع سنگی، اشیای بی نظیر و مقدس مفرغی، ظروف و اشیای مربوط به دوران اسلامی و نمونه هایی از سنگ مزارهای منقوش لرستان را در دل خود جای داده است. در فضای داخلی این قلعه، به غیر از مجموعه موزه، کتابخانه تخصصی، آزمایشگاه تحقیقاتی مرمت آثار تاریخ و چایخانه نیز دایر شده و در حال بهره برداری است. این اثر بزرگ فرهنگی، به شماره 883 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

می‌گویند از معبد داش‌کسن در دو دوره تاریخی استفاده می‌شده: دوره اول زمان ساسانیان بوده است، اما از این دوره چیز زیادی باقی نمانده؛ دوره دوم، زمان فرمانروایی مغول‌ها در ایران، قرن هشتم هجری بوده است. زمانی که ایلخان مغول، ارغون از دنیا رفت، الجای‌خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده تصمیم گرفت به معبد شکلی تازه بدهد. برای همین از هنرمندان چینی دعوت کرد تا معبد را تزیین کنند.

حالا این بنا صدمه‌های زیادی دیده، آن‌قدر که وقتی از دور به آن نگاه می‌کنی، چیزی نمی‌بینی مگر یک صخره و تکه‌هایی از سنگ که در دامنه آن ریخته،‌ با وجود این هنوز هم به‌خاطر نقشه معماری‌اش و همین‌طور به‌خاطر نقش‌های تزیینی‌اش، یکی از ارزشمندترین بناهای سنگی ایران به‌حساب می‌آید و به‌خاطر ردپای هنر چین در آن، منحصر به‌فرد و بی‌نظیر.

در حال حاضر؛ چیز زیادی از این معبد باقی نمانده و تنها سنگهای بزرگ و پراکنده در گوشه کنار معبد دیده می‌شود. محدوده معبد اژدها مستطیلی و به ابعاد تقریبی ۱۰۰ متر در ۵۰ متر است که یک قسمت از آن به واسطه حفاری در تپه ایجاد شده‌است. معبد در دامنه تپه‌ای قرار داشته و مشرف به دشتهای وسیع و زیبایی است.

راه رسیدن به معبد چندان مناسب نبوده و از روستای ویر به بعد کاملا خاکی و بدون تابلوی راهنما است. از حاشیه روستا تا معبد حدود ۵ کیلومتر راه را باید طی کرد که بهتر است یکی از اهالی را به عنوان راهنما با خود همراه داشته باشید؛ تا برای یافتن محل معبد دچار مشکل نشوید. در کنار معبد یک کانکس کوچک وجود دارد که نگهبان معبد در آن زندگی می‌کند.

مسجد نصير الملك شيراز

مسجد نصیرالملک از مساجد شیراز است که در محله گودعربان و خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی مسجد شاه چراغ مشهور قرار دارد این مسجد که از بناهای دوران قاجار است در سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شد.مدت ساخت آن حدود ۱۲ سال و از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ شمسی به طول انجامیده است.

این مسجد دارای حیاط وسیع است که حوض بزرگ در وسط آن می‌باشد در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچه‌هایی با شیشه های رنگی است.

مسجد نصیر الملک از نظر کاشیکاری و مقرنس کاری از زیباترین مساجد ایران است. 

این شبستان دارای ۷ درگاه است که آن را با ۷ در چوبی با شیشه‌های رنگارنگ به صحن مسجد مرتبط می‌کند.

طاق و دیوارهای این شبستان با کاشی کاری‌های زیبا تزیین شده است.کف آن با کاشی‌های فیروزه‌ای و سقف آن با نقش گل و بوته و آیات قرآنی مزین گشته است. این شبستان در واقع شبستان تابستانه محسوب می‌شود.

قره كليسا

قره كلیسا یا كلیسای طاطائوس در شمال ‌شرق شهرستان چالدران و جنوب ماکو از توابع استان آذربایجان‌غربی واقع شده است. تاریخ آن به روایت خورناستی مورخه ارمنه به اوایل دوره مسیحیت می‌رسد. این كلیسا از معتبرترین و پرنقش و نگارترین كلیساهای ارمنیان در ایران است و از شهرت جهانی برخوردار است . در چهارم مرداد هر سال برابر با 26 ژوئن میلادی ارمنیان جهان برای زیارت كلیسای طاطائوس مقدس به ایران می آیند كه به همراه آنها تعدادی از سفرای كشورهای مسیحی در ایران نیز در مراسم زیارت كلیسای طاطائوس شركت می‌كنند. قره در زبان آذری به معنای سیاه است . ظاهراً ساختمان اصلی کلیسا تماما از سنگ های سیاه ساخته شده که پس از بازسازی قسمتی از سنگ ها به وسیله سنگ های سفید جایگزین شده است. به احتمال زیاد این عمل به صورت عمدی انجام شده تا آیندگان از شکل و ظاهر اولیه کلیسا مطلع باشند.

قره کلیسا دارای ویژگی خاص معماری ارمنی بوده و از نظر حجم و تکنیک یکی از با ارزش ترین آثار تاریخی کشور محسوب می شود. این بنا از اشتهار جهانی برخوردار بوده و بسیاری از ارامنه داخل و خارج کشور برای انجام مراسم مذهبی به این کلیسا می آیند.

تادئوس یا طاطائوس (طاطاوس) یکی از حواریون مسیح است که در سال چهل میلادی به ارمنستان آمد و به تبلیغ مسیحیت پرداخت. گروه زیادی به آیین مسیح روی آوردند که از آن جمله ساناتروک پادشاه ارمنستان و دخترش ساندخت بود. ولی سلطان کمی بعد پشیمان شد و به مخالفت با آیین جدید پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت (دخترش) و گروهی دیگر که به مسیحیت گرویده بودند (حدود 3500 نفر) را به قتل برسانند.

در سال 302 میلادی، زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان ارمنستان، مسیحیت در این کشور دین رسمی و همگانی شد. مسیحیان ارمنی که خاطره شهادت تادئوس و ساندخت را نسل به نسل حفظ کرده بودند در محل فرار آنان کلیساهایی بنا کردند که قره کلیسا یکی از آنهاست. بنابر عقیده ارامنه کلیسای طاطائوس اولین کلیسایی است که به دستور مبشرین و حواریون مسیح در دنیا ساخته شده است و چون از نظر مذهبی، شهادت را بزرگترین سعادت برای بشر می دانند، هر سال در روزهای آخر تیر ماه و هفته اول مرداد ماه که مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی او است در قره کلیسا مراسم خاصی بر پا می دارند.

در دو کیلومتری شمال غرب کلیسا، بر بلندایی، نمازخانه ای وجود دارد که طبق گفته ها محل شهادت ساندوخت، اولین شهیده مسیحی است که قدمت آن به قره کلیسا می رسد. این کلیسا در انتهای جاده ای قرار دارد که صرفاً برای این کلیسا و یک روستای کوچک ساخته شده است.

 اگر از تمام کسانی که قره کلیسا رو بازدید کردند بپرسید چطور بود، یک جواب را خواهید شنید:   فوق العاده بود!!

در دو کیلومتری شمال غرب کلیسا، بر بلندایی، نمازخانه ای وجود دارد که طبق گفته ها محل شهادت ساندوخت، اولین شهیده مسیحی است که قدمت آن به قره کلیسا می رسد. این کلیسا در انتهای جاده ای قرار دارد که صرفاً برای این کلیسا و یک روستای کوچک ساخته شده است.

 اگر از تمام کسانی که قره کلیسا رو بازدید کردند بپرسید چطور بود، یک جواب را خواهید شنید:   فوق العاده بود!!